
پایان نامه سیمای مرگ در شعر فارسی (سبک های خراسانی،عراقی وهندی)
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: docx
تعداد صفحات: 162
پایان نامه سیمای مرگ در شعر فارسی (سبک های خراسانی،عراقی وهندی)
نوع فایل: World و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 162 صفحه
چکیده
مهمترین حادثۀ زندگیِ هر انسانی، نه تولّد او، بلکه مرگ اوست. مرگ برای انسان همواره موضوع اندیشیدن بوده است. شاید تنها چیزی که انسان از مرگ اندیشی می تواند اظهار کند، عجز و ناتوانی از درک حقیقت آن باشد. با وجود اظهار سرگردانی و ناآشکارگی از مرگ، انسان در اندیشیدن بدان، شناختی از زندگی، خود و هدف زندگی بدست می آورد. تا جایی که می توان گفت؛ خود شناسی، شناخت فلسفۀ زندگی و هستی شناسی حاصل اندیشیدن به مرگ است. مرگ اندیشی آغاز فلسفه و حقیقت جویی است.
این نوشتار به بررسی پدیدۀ مرگ در شعر شاعران کلاسیک می پردازد. مرگ در اشعار این شاعران، تقریباً همان مفهوم و معنایی را دارد که دین بیان داشته است. این مسئله بیشتر برمی گردد به جهان بینی دینی شاعران. البته با وجود جهان بینی مشترکی که شاعران در تمام دوره ها داشته اند، شدّت و میزانِ مرگ اندیشی آنها در دوره های مختلف، متناسب با شرایط و اوضاع اجتماعی، متفاوت بوده است. در سبک خراسانی، به دلیل اوضاع مساعد رفاهی و اقتصادی و آسودگی خاطرِ شاعران، توجّه کمتری به مرگ و یادکردِ آن شده است. مفهوم مرگ در این دوره، تقریباً عام و کلّی است. ذهن و فکر شاعر این دوره به دور از مرگ و مرگ اندیشی است. شاعر همان مفاهیمی را بیان می دارد که مردمان عادی بدان آگاهی دارند. اما درسبک عراقی، به دلیل رواج عرفان و درون گرایی و شرایط نامساعد اجتماعی که نتیجۀ حملۀ مغول بود و مردم را بیشتر و بیشتر سرافکنده و ناامید و غمزده کرد، گرایش مردم به مرگ اندیشی، به صورت ناخواسته، گسترش یافت. یادِ قیامت و حیات دوباره که نتیجۀ مرگ اندیشی است، در این دوره نوعی التیام بخشِ شاعران دلزده از زندگی و تارک دنیا بود. عارفان که بر نکوهش دنیا و رنج های آن تأکید داشتند، برای تسلّی خاطر خود، بیشتر به حشرِ دوباره و امید به سعادت و آسودگی روی آوردند. در اشعار صائب و بیدل نیز که نمایندۀ سبک هندی هستند، تقریباً همان بیانات شاعران عارف دربارۀ مرگ مشاهده می شود. اندیشه و جهان بینی عرفانی صائب و بیدل، بیشتر متأثّر از عارفان بزرگی چون سنایی، عطار و مولانا است، در نتیجه اندیشه های آنها راجع به مرگ، در همان جهت و مسیری است که آن عارفان بیان داشته اند.آنها از مرگ برای بیان بی اعتباری دنیا، ناپایداری و زودگذری آن، توصیه به انجام اعمال نیک و رفتارهای پسندیده، نهی و انذار از کارهای ناشایست و دعوت به اغتنام فرصت بهره گرفته اند.
کلید واژه ها: مرگ، دنیا، جاودانگی، عرفان و شعر فارسی
فهرست مطالب
چکیده یک
پیشگفتار دو
فصل اول
مقدمه و کلیّات 2
مرگ از دیدگاه قرآن 2
اسطورۀ جاودانگی 3
حیات دوباره، نمودی از جاودانه اندیشی انسان 5
فنای جسم و جاودانگی نفس 7
جدالِ مرگ و زندگی در انسان 8
ترس از مرگ 01
مرگ و ناامیدی(یأس) 11
مرگ و عشق 13
خواب و مرگ 15
فصل دوم(سبک خراسانی)
دورۀ دوری از مرگ اندیشی 18
بخش۱: رودکی 19
مرگ و سیمای دنیا 20
مرگ پند آموز 25
تصویرآفرینی با مرگ 26
ترک دنیا، راهکار مقابله با مرگ 27
جاودانگی روح 28
بخش۲: فردوسی
بیان مفاهیم کلّی از مرگ 30
پند پذیری از مرگ 34
جهان بینی دینی و دوری از مرگ اندیشی 36
کهولت و مرگ اندیشی 36
جبر نتیجۀ مرگ است 38
بیزاری از مرگ 39
بخش۳: خیّام
مرگ و دنیا گرایی 40
مرگ و شکاکیّت 43
حیرت مرگ و دیگر اسرار هستی 46
مرگ و جبرگرایی 50
مرگ و استحالۀ انسان 51
مرگ و دعوت به شاد باشی و دم غنیمتی 54
نتیجه گیری 60
فصل سوم (سبک عراقی)
تأثیر عرفان در رواج مرگ اندیشی 62
بخش۱: سنایی
نگاه مثبت به مرگ 62
عدم ترس عرفا از مرگ 64
مرگ صورت 64
شناخت و مرگ اندیشی 66
بخش۲: عطار
مرگ ارادی 67
دنیا در نظر عارف 72
مرگ برای زندگی 77
مرگ و تعالیم اخلاقی (یادکرد مرگ و اخلاقیات) 80
ترس از مرگ 83
مرگ پادزهر 86
ناراحتی انسان از مرگ 88
مرگ،عاملِ ناخوشی زندگی 89
مرگ هر کس همرنگ اوست 90
پیام مرگ دیگری 91
بخش۳: مولوی
خرده مرگها 94
مرگ، حیات دوباره 95
مرگ بی مرگی(مرگ ارادی و اختیاری) 98
مرگ شخصی 101
تصوّر حیات از مرگ 103
مرگ تبدیلی 106
پیام مرگ دیگری 108
مرگ عاشقان 109
نظریۀ تکاملی مرگ 112
نتیجه گیری 114
فصل چهارم (سبک هندی)
بخش۱: بیدل
انفعال هستی 116
کشمکش دو حسِ هستی و نیستی در انسان 117
زندگی از نگاه مرگ 120
هستی و نیستی 120
جنون جاودانگی 122
بخش۲: صائب
وابستگی به دنیا و ترس از مرگ 124
مرگ بر چه کسانی دشوار است؟ 125
صفات افرادی که از مرگ نمی ترسند 127
مرگ ارادی در صائب 128
بررسی جامعه شناسانۀ مرگ 130
بررسی دلبستگی انسان به زندگی دنیایی از نگاه مرگ 132
بخش۳: کلیم کاشانی 133
علّت بیزاری از مرگ 134
محرّک مرگ اندیشی 136
روایت زندگی دنیایی از نگاه مرگ نگری شاعران عارف 137
تأثیر دین در مرگ نگری شاعران 138
بررسی تطبیقی مرگ 139
نتیجه گیری 141
فهرست اعلام 143
فهرست منابع 145
چکیده انگلیسی 151